Felsefi Meseller: Diogenes'in Koşu Şampiyonuyla Atışması

Pindaros Olimpiyat Oyunlarında Kazananı Övüyor, Giuseppe Sciuti

 Yarış pistini büyük bir kalabalık eşliğinde terk eden birini gördü, adamın ayağı yere değmiyor, omuzlarda tahtta taşınıyordu, kimileri ardından gelerek bağırıyor, kimileri sevinç içinde zıplıyor ve ellerini göğe kaldırıyor, kimileri de ona çiçek demetleri ve kurdeleler fırlatıyordu, Diogenes yanlarına yaklaşıp bütün bu patırtı ve gürültünün nedenini ve ne olduğunu sordu. Yarışmada kazanmış olan adam, "Bir stadion koşu yarışını kazandım Diogenes," dedi. Diogenes ise şöyle cevap verdi: "Ne anlamı var bunun? Zira diğer yarışmacıları geçtin diye daha akıllı, geçmişe göre daha ölçülü olmadın, şu anda daha az korkak ya daha az memnuniyetsiz değilsin, gelecekteki ihtiyaçların azalmadı veya yaşamın acısız ve kedersiz olmadı." 

Sporcu: Tanrılar aşkına, ben bütün Yunanlar içinde en hızlı koşan kişiyim.

Diogenes: Ama tavşanlardan hızlı değilsin, keza geyiklerden de. Ayrıca bunlar en hızlı hayvanlar olmakla birlikte çok korkarlar, sefil bir yaşam sürerler. Hızın bir korkaklık işareti olduğunu bilmiyor musun? Doğadaki en hızlı hayvanlar en ürkek hayvanlardır.[...]
En kıymetsiz yaratıkların doğal olarak sahip olduğu yetenekleri sayesinde başardığı şeylerle övünmekten utanmıyor musun? Bir tilkiden bile üstün olabileceğine inanmıyorum, bir insana nasıl üstün gelebilirsin ki?

Sporcu: Tamam ama Diogenes, bir zaferi muazzam kılan şeyin ne olduğunu biliyorsun."

Diogenes: Sen sadece uzun adımlarından ötürü şanlısın öyle mi?

Sporcu: Biz üstün koşucular için böyle bir durum söz konusu.

Diogenes: İbikli tarla kuşu aynı rotayı senden daha hızlı bir şekilde geçemez mi?

Sporcu: Ama onun kanatları var!

Diogenes: En hızlı olan en iyi olansa, bu durumda bir tarla kuşu olmak bir insan olmaktan çok daha iyidir. O halde mite göre insanken kuşa dönüştürüldükleri için bülbül veya ibibik kuşuna üzülmemize gerek yok.

Sporcu: Ama ben insanların en hızlısıyım.

Diogenes: Ne fark eder, karıncalar arasında da biri diğerinden daha hızlı değil mi? Bu yüzden diğerleri ona hayranlık beslemiyor. Hızlı diye bir karıncaya hayranlık beslenmesi saçma olmaz mıydı? Yine tüm koşucular topal olsaydı, sen bir topal olarak diğer topallara üstün geldin diye böbürlenmen doğru olur muydu?

Adamla bu şekilde konuştuğu için koşu yarışmasını izleyicilerin gözünde değersiz hale getirdi ve yarışı kazanan kişinin koşu alanını büyük bir mutsuzluk ve üzüntü içinde terk etmesine neden oldu. Bu aptalca böbürlenen ve değersiz bir şey için tüm aklını yitiren birini gördüğünde insanlığa yapmış olduğu küçük bir katkı değildi. Zira bu adamı biraz da olsa alçak gönüllü kılmış, aptallığının küçük bir kısmından kurtararak rahatlatmıştı.

Dio Chrysostomus, Orationes. 9.10.-22
Kinik Felsefe Fragmanları, İş Bankası Kültür Yayınları, s.111-113, Cengiz Çevik